Uwaga na czad! Co robić, żeby uniknąć zatrucia tlenkiem węgla

Tlenek węgla, nazywany potocznie czadem, to produkt uboczny procesu spalania. Jego emisja następuje tak podczas spalania paliw stałych, jak i ciekłych oraz gazowych. Najczęstszą przyczyną niebezpiecznej dla ludzkiego zdrowia i życia emisji czadu jest brak dopływu odpowiedniej ilości powietrza do urządzenia grzewczego. Niestety do tego stanu doprowadzają często nasze działania i zaniedbania.

Najczęstszymi przyczynami zaczadzeń nie są wcale źle działające urządzenia grzewcze, jak uważa się powszechnie. Do tragedii prowadzą bowiem samodzielne przeróbki instalacji, niekontrolowanie ich stanu technicznego, niepoddawanie kominów sezonowym przeglądom oraz niepoprawnie działająca wentylacja w domu.

Do zaczadzeń dochodzi na skutek niewłaściwie wykonanych podłączeń kominowych oraz niepoprawnie wyprowadzonych przewodów ponad dachy budynków. Po dokonaniu ekspertyz okazuje się również często, że przewody były nieszczelne lub niedrożne z powodu zalegania w nich sadzy.

W wielu przypadkach nie dochodziłoby do tragedii, gdyby nie bezmyślne zakrywanie kratek wentylacyjnych, czy samowolne przeróbki instalacji grzewczych. Pamiętajmy, że oszczędność w walce z tzw. cichym zabójcą, tj. tlenkiem węgla zdecydowanie przegrywa.

Cóż z tego, że zaoszczędzimy na ogrzewaniu, gdy ciepło nie będzie uciekało przez drożną kratkę wentylacyjną, jeśli w rezultacie końcowym narażamy na niebezpieczeństwo własne życie lub zdrowie. Oszczędności nie przyniesie również niechęć do serwisowania urządzeń grzewczych oraz dokonywania sezonowych przeglądów całej instalacji.

Objawy zatrucia czadem (tlenkiem węgla)

Zawroty głowy i nudności, zaburzenia widzenia to pierwsze objawy zatrucia tlenkiem węgla. Gdy zaobserwujemy je u siebie lub u kogoś z domowników – należy natychmiast przewietrzyć mieszkanie i udać się do lekarza.

Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami prawa zarządcy oraz właściciele budynków mieszkalnych są zobowiązani do:

• corocznego poddania skontrolowaniu przez osobę uprawioną przewodów dymowych, spalinowych oraz wentylacyjnych (mówi o tym art. 62 Ustawy Prawo Budowlane);
• okresowego czyszczenia przewodów kominowych: dymowych – raz na trzy miesiące, spalinowych – raz na sześć miesięcy, wentylacyjnych – raz na dwanaście miesięcy (mówi o tym Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 roku, dotyczące ochrony przeciwpożarowej budynków, obiektów budowlanych i terenów);
• poddania okresowej kontroli, przez osobę uprawnioną instalacji gazowych (mówi o tym Ustawa Prawo Budowlane art. 62);
• poddania okresowej konserwacji i serwisowaniu zainstalowanych w budynku urządzeń grzewczych, tj. kotłów, czy term gazowych (mówią o tym instrukcje użytkowania i zalecania producentów tych wyrobów).

Należy pamiętać, że kontrola i działania konserwacyjne w samych urządzeniach grzewczych powinny następować dopiero po skontrolowaniu i wyczyszczeniu przewodów kominowych. Podczas przeglądów urządzeń grzewczych dokonuje się niezbędnego czyszczenia poszczególnych ich elementów.

W zależności od rodzaju urządzenia, czyszczeniu podaje się palniki, wymienniki centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej, filtry zabezpieczające oraz elektrody. Przeglądom podlegają również elementy doprowadzające paliwo do kotła, instalacja odprowadzająca spaliny, mieszacze, pompy, naczynia wzbiorcze oraz instalacja elektryczna, która zasila te podzespoły. Podczas serwisowania instalacji, mierzy się również wartość dwutlenku węgla w obrębie urządzenia grzewczego.

Kotły z zamkniętą komorą spalania są zasilane w dopływ powietrza z zewnątrz. Jednak już te urządzenia, w których komora spalania jest otwarta – czerpią powietrze z pomieszczenia, w którym się znajdują. Dlatego właśnie tak ważne jest sprawne działanie wentylacji w tych pomieszczeniach.

Kotłownie oraz łazienki, w których są zamontowane gazowe podgrzewacze wody muszą mieć drożne kratki wentylacyjne oraz otwory w drzwiach. Dla poprawy bezpieczeństwa można także nieco rozszczelnić okna lub zamontować w nich nawiewniki. Ponadto, nie należy zapominać o konieczności wietrzenia pomieszczeń mieszkalnych.

Pamiętajmy też, że nawet sprawna wentylacja może nie działać prawidłowo, kiedy wieje silny wiatr. Często wytwarza się wtedy podciśnienie i nie jest doprowadzana odpowiednia ilość tlenu, a więc przy spalaniu gazu (i innych paliw) powstaje czad.

Dobrym sposobem na zmniejszenie ryzyka zatrucia czadem jest montaż detektorów tlenku węgla. Są to specjalne czujki, które na skutek zwiększonej emisji śmiercionośnego czadu wydają dźwięk lub sygnalizują jego obecność w inny sposób.
Pamiętajmy, że stare urządzenia są zwykle mniej sprawne i bezpieczne w eksploatacji, aniżeli nowoczesny sprzęt grzewczy. Dlatego też nie odkładajmy wymiany starych kotłów i term w nieskończoność.

W żadnym razie nie próbujmy ich także samodzielnie naprawiać lub podłączać inaczej, aniżeli przewiduje to producent i wymogi bezpieczeństwa.

Uwaga!
Czad nie ma zapachu, smaku, ani barwy. Nie widać go, ani nie czuć. Stąd jego niechlubna, choć powszechnie znana nazwa „cichego zabójcy”. Zatrucia czadem pozwoli uniknąć:

1. Dokonywanie przeglądów instalacji gazowych i przewodów kominowych;
2. Sprawdzanie stanu technicznego urządzeń grzewczych;
3. Zapewnienie dopływu świeżego powietrza do pomieszczeń, w których znajdują się kotły i inne urządzenia grzewcze;
4. Zadbanie o sprawną wentylację w domu;
5. Częste wietrzenie pomieszczeń;
6. Powierzenie napraw urządzeń i przeróbek w instalacji osobom o odpowiednich kwalifikacjach i uprawnieniach;
7. Montaż czujników tlenku węgla.