Skuteczna wentylacja - grawitacyjna czy mechaniczna?

Polskie przepisy budowlane mówią o tym, że każde pomieszczenie mieszkalne musi być wyposażone w wentylację. W naszych warunkach oznacza to zwykle, że nieruchomość wyposażona jest w wentylację naturalną, czyli inaczej – grawitacyjną.

Wentylacja mechaniczna – nie zawsze skuteczna

Świeże powietrze, które zostaje wpuszczone do mieszkania, wydostaje się z niego systemem kratek wentylacyjnych. Rozwiązanie sprawdzało się całkiem nieźle w budynkach starego typu i blokach z wielkiej płyty z prostego powodu – drzwi i okna nie należały do nadzwyczaj szczelnych. Obecne rozwiązania – ze szczelnymi drzwiami i niemal idealnie izolującą stolarką okienną powodują, że świeże powietrze z trudem dostaje się do wnętrza mieszkań, skutecznie uniemożliwiając pracę tego rodzaju wentylacji.

Przeczytaj też: Oczyszczacze powietrza - czym są i jak działają

Pewnym rozwiązaniem jest rozszczelnienie okien lub zastosowanie nawiewników szczelinowych w oknach. Wtedy system działa i to całkiem dobrze. Ma jednak kilka zasadniczych, poważnych wad, które każą zastanowić się nad sensem stosowania wentylacji grawitacyjnej w nowych budynkach. Istotna wada ukazuje się w sezonie jesienno-zimowym, gdy zaczyna się walka o jak najwyższą temperaturę wewnątrz pomieszczeń, uzyskaną bez zbędnych kosztów. Bardzo często mieszkańcy – by osiągnąć określony komfort cieplny – domykają szczelnie drzwi i okna, zamykając również nawiewniki. Efekt widać od razu – co prawda jest we wnętrzu cieplej, ale jednocześnie zaburzony cykl wentylacji powoduje, że do środka nie dostaje się świeże powietrze, nie licząc tego, które wpada się przez kratki wywiewne, którymi powietrze powinno raczej uciekać. To prosta droga do tego, by w pomieszczeniach gromadziła się wilgoć tworząc idealne środowisko do rozwoju dla grzybów i pleśni.

Oczywiście – można utrzymać odpowiednią podaż świeżego powietrza wykorzystując wentylację grawitacyjną, ale dzieje się to za cenę wyższych rachunków za ogrzewanie. Na wietrzone pomieszczenia bowiem trzeba będzie wydać dodatkowe środki na ich ponowne ogrzanie.

Dowiedz się więcej o: Sposobach na wentylację przez okna - nawiewniki okienne i mikrowentylacja

Wentylacja mechaniczna – wszystko pod kontrolą

Alternatywą dla wentylacji grawitacyjnej jest wentylacja mechaniczna, często połączona z rekuperacją, czyli odzyskiem ciepła. Wielu specjalistów zaleca instalację wentylacji mechanicznej, o ile to tylko możliwe. Tego rodzaju wentylacja stwarza bowiem możliwość stałego dopływu świeżego powietrza i to będącego pod kontrolą mieszkańców. Przy czym – jeśli wentylacja zaopatrzona jest w różnego rodzaju filtry – powietrze zanim dostanie się do wnętrza jest jeszcze dodatkowo oczyszczane. Różnicę od razu odczują alergicy – ogólna ilość zanieczyszczeń – pyłów, kurzu i potencjalnych alergenów jest w tak wentylowanym mieszkaniu o wiele mniejsza.

Skuteczna wentylacja mechaniczna powinna pozwalać na regulowanie wydajności pracy. Ma to znaczenie wtedy, gdy wystąpi potrzeba dostarczania większego strumienia powietrza niż zwykle – na przykład przy okazji intensywnego wykorzystywania kuchni, kąpieli w łazience czy imprezy rodzinnej na większą liczbę osób. Z drugiej strony, gdy domowników nie ma w domu, wentylacja taka potrafi ograniczyć „dostawy” świeżego powietrza do wnętrza.

Zalety i wady wentylacji mechanicznej

Jakie są jeszcze zalety wentylacji mechanicznej? Przede wszystkim pozwala na regulowanie strumienia powietrza wpadającego do pomieszczeń bez konieczności otwierania okien. Dzięki temu nie tylko ogranicza się hałas docierający do mieszkania, ale przede wszystkim redukuje się potencjalne straty ciepła wynikające z otwierania okien na przykład w sezonie zimowym.
Największe korzyści z wentylacji mechanicznej można osiągnąć jednak wtedy, gdy połączona jest z rekuperacją, czyli odzyskiwaniem usuwanego wraz z powietrzem ciepła. Odpowiada za to urządzenie zwane rekuperatorem. Jak działa rekuperator? Chłodne powietrze z zewnątrz zasysane przez czerpnię wtłaczane jest w wymiennik ciepła, gdzie jest ogrzewane, a następnie dostarczane do pomieszczeń. W tym samym czasie ciepłe i wilgotne powietrze z wnętrza budynku trafia do wymiennika ciepła, gdzie „oddaje” swoje ciepło świeżemu powietrzu dostarczanemu z zewnątrz.

Minusem wentylacji mechanicznej jest fakt, że najlepiej zaplanować ją już na etapie projektowania nieruchomości. Oczywiście można ja wykonać w wielu istniejących budynkach, ale często wymaga to poważniejszych inwestycji i ingerencji w konstrukcję budynku. Plusów jak się zdaje jest dużo więcej niż minusów. To nie tylko świeże powietrze wewnątrz pomieszczeń dostarczane za cenę minimalnych strat ciepła, ale również oszczędności na etapie projektowym. Dobra wentylacja mechaniczna z rekuperacją umożliwia bowiem rezygnację z budowy kominów wentylacyjnych.

Dowiedz się więcej: Jak działa i ile kosztuje wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła

Wentylacja na zdrowie

Mimo początkowych większych kosztów inwestycyjnych preferowanym rozwiązaniem w budownictwie jedno i wielorodzinnym stawać się będzie wentylacja mechaniczna z rekuperacją. Decydują o tym nie tylko późniejsze niższe koszty utrzymania mieszkania czy domu, ale również walory zdrowotne. Mieszkańcy znacznie lepiej czują się w pomieszczeniach dobrze wentylowanych, z ciągłymi dostawami świeżego powietrza. W niektórych krajach, na przykład w przodującej w proekologicznych rozwiązaniach Skandynawii, wentylacja mechaniczna jest jedynym zalecanym rozwiązaniem dla wentylacji.