Miedziane instalacje wodne obniżają zachorowania na legionolezę

Ostatnie badania przeprowadzone przez holenderski instytut naukowy KIWA zajmujący się jakością wody, wykazały, że zastosowanie rur miedzianych obniża rozmnażanie się bakterii powodujących chorobę legionistów.

Symulując stosowanie różnych systemów dostarczających wodę w gospodarstwach domowych przez ponad 1 rok, przeprowadzono badania, w których oceniono rozmnażanie się bakterii Legionella pneumophila , które są przyczyną 90% przypadków zachorowania na legionolezę. Eksperymenty wykazały, że liczba bakterii z rodzaju Legionella zawarta w wodzie płynącej przez rury miedziane była 10 razy mniejsza niż w wodzie płynącej przez rury polietanowe (PEX).

Badania KIWA wykazały, że najważniejsze dla zapobiegania procesowi rozmnażaniu się bakterii jest utrzymanie w punkcie poboru wody temperatury ciepłej wody na poziomie 60ºC (lub większej, jeśli tak określają przepisy, a wody zimnej poniżej 25 °C (lub mniejszej, jeśli tak określają przepisy).

To Cię zainteresuje: Miedź - materiał dla profesjonalistów

W razie skażenia wody, jednym z najbardziej skutecznych działań jest płukanie instalacji wodą o wysokiej temperaturze. Badania jasno pokazują, że to działanie zapewnia największą redukcję liczby bakterii wtedy, kiedy przeprowadza się je w instalacjach z miedzi. Wyjątkowa odporność miedzi na wysoką temperaturę jest dodatkową zaletą w zmaganiu z rozmnażaniem się bakterii rodzaju Legionella.

Miedziane instalacje wody użytkowej obniżają ryzyko zachorowania na legionolezę. Fot. Europejski Instytut Miedzi

Przyczyną choroby legionistów jest skażenie bakteriami z rodzaju Legionella. Sprawcą jest bakteria występująca w wodnych środowiskach, szczególnie w urządzeniach sanitarnych, w których wytwarzany jest aerozol wodny (natryski, sauny, łaźnie). Trzy czynniki mają wpływ na rozmnażanie się bakterii: temperatura w zakresie 25-45ºC, obecność osadów organicznych oraz stagnacja wody. Legioneloza przede wszystkim jest przyczyną infekcji płuc. Łagodna forma choroby podobna jest do grypy i przebiega bez leczenia od 2 do 5 dni i była wykrywana zanim odkryto chorobę legionistów. Ostra forma legionelozy atakuje głównie ludzi o obniżonej odporności (palaczy tytoniu, osoby z chroniczną chorobą płuc, ludzi w podeszłym wieku). Okres rozwoju choroby trwa od 2 – 18 dni. Początkowe objawy choroby podobne są do grypy, potem pojawia się gorączka (39,5ºC), a pacjent czuje się słaby i oszołomiony i ma bóle brzucha (nudność, wymioty). W trakcie choroby mogą wystąpić komplikacje, przy czym do najgroźniejszych należą problemy z oddychaniem i ostry ból nerek. Ponad 15% zachorowań jest śmiertelnych, w innych przypadkach pacjenci mogą odczuwać skutki choroby do pięciu lat po infekcji.

Skuteczne zapobieganie powstawaniu bakterii Legionelli w instalacjach wody pitnej i ciepłej wody użytkowej powinno być przestrzegane:

• w fazie projektowania,
• w eksploatacji instalacji przez użytkownika.

Zasady projektowe, które należy przestrzegać przy projektowaniu nowych i modernizacji instalacji wody pitnej i ciepłej wody użytkowej:

• ochrona instalacji z wodą zimną przed przegrzaniem (zalecana temperatura wody poniżej 25ºC), przez stosowanie izolacji na rurach,
• w instalacjach ciepłej wody użytkowej o małej pojemności zapewnienie odpowiedniej temperatury (temperatura zalecana 60ºC, temperatura min. 50ºC),
• w instalacjach o dużej pojemności zapewnienie temperatury min. 60ºC,
• stosowanie podgrzewaczy o optymalnych pojemnościach,
• stosowanie cyrkulacji lub podgrzewania wspomagającego w przypadku rurociągów o pojemności powyżej 3 litrów,
• w instalacjach o dużej pojemności stosowanie cyrkulacji, w których maksymalny spadek temp. wynosić będzie 5 K,
• system cyrkulacji urządzeń mogą być w stanie spoczynku najwyżej 8 godzin.

Dodatkowa zasada, którą stosują projektanci w większości krajów Europy Zachodniej to sporządzanie protokołów uruchomienia i zaleceń dla użytkowników z nakazem ich podpisania.

Przeczytaj: Miedź w przeciwpożarowych systemach tryskaczowych

Najważniejszymi zaleceniami dla użytkownika instalacji wody pitnej i ciepłej wody użytkowej  są:

• utrzymanie krótkich czasów stagnacji wody (czas stagnacji wody w instalacjach wodnych powinien być krótszy niż czas potrzebny do rozmnażania legionelli)
• zapewnienie bezpiecznej temperatury wody ciepłej w instalacjach przez odpowiednią regulację urządzeń grzewczych,
• zapewnienie codziennej dezynfekcji termicznej.

Dzięki bakteriostatycznym i mechanicznym własnościom miedzi (głównie dużą odporność na wysoką temperaturę, której nie mają  rury z polietylenowe (PEX)), materiał ten jest szeroko stosowany do budowy instalacji sanitarnych, do produkcji monet, klamek drzwiowych, naczyń kuchennych i aparatury medycznej. Inne badania przeprowadzone ostatnio przez mikrobiologów w różnych ośrodkach naukowych wykazały pozytywną rolę miedzi w walce z trzema innymi bardzo groźnymi bakteriami chorobotwórczymi: Listeria, E.coli 0151 i gronkowcami.