Jedną z poważniejszych trudności w instalacjach jest utrzymanie przewodów i urządzeń w dobrym stanie. Każdy materiał ma swoją określoną żywotność. Metale podatne są na korozję.
Korozja kontaktowa – podstawy teoretyczne
Korozja metali jest najbardziej niebezpieczna, gdy ma charakter elektrochemiczny. Oznacza to, że na powierzchni metalu kontaktującego się z roztworem wodnym powstaje ogniwo i zaczyna przepływać prąd. Powoduje to, że cząstki metalu zyskują ładunek i przez to odrywają się od powierzchni – efektem tego jest jej uszkadzanie.
Przykładem korozji elektrochemicznej, która pojawia się w instalacjach wodnych lub grzewczych, jest korozja kontaktowa. Jest to zjawisko zachodzące na styku dwóch metali, jeśli różnica ich potencjałów elektrycznych jest większa niż 0,27 V (wg niektórych źródeł 0,25 V).
Potencjał elektryczny jest to wielkość, która opisuje zdolność do oddziaływania elektrycznego danego pierwiastka – a więc zdolność do wchodzenia w reakcje chemiczne. Im niższa jest to wartość, tym większa ta zdolność. Wartości potencjałów elektrycznych metali są odnoszone do wodoru i są zestawione w tzw. szeregu napięciowym metali.
Tabela 1. Szereg napięciowy (elektrochemiczny) metali
metal | lit | potas | wapń | sód | magnez | glin | cynk |
potencjał [V] | -3,00 | -2,92 | -2,84 | -2,71 | -2,38 | -1,66 | -0,76 |
metal | chrom | żelazo | nikiel | cyna | ołów | wodór | miedź |
potencjał [V] | -0,71 | -0,44 | -0,24 | -0,14 | -0,13 | 0,00 | +0,37 |
metal | srebro | pallad | iryd | platyna | złoto |
potencjał [V] | +0,80 | +0,85 | +1,15 | +1,20 | +1,4 |
Metale wyróżnione są używane powszechnie w praktyce instalacyjnej. Można łatwo określić, które połączenia będą powodowały powstawanie ognisk korozji kontaktowej. Korozja kontaktowa spowoduje zniszczenie metali mniej szlachetnych, tzn. o niższym potencjale elektrycznym. Na metalu bardziej szlachetnym wytworzy się warstewka metalu nieszlachetnego.
Tabela 2. Wrażliwość połączeń
połączenie | różnica potencjałów |
metal ulegający uszkodzeniu |
żelazo - miedź (stal - miedź) | 0,81 | stal |
żelazo - glin (stal - aluminium) | 1,22 | aluminium |
miedź - glin (miedź - aluminium) | 2,03 | aluminium |
Z tabeli wynika, że chociaż wszystkie połączenia spowodują korozję kontaktową, najbardziej niebezpieczne jest połączenie miedzi z aluminium (np. grzewczej instalacji miedzianej z grzejnikami aluminiowymi).
Kiedy dochodzi do korozji kontaktowej
Korozja kontaktowa pojawia się, jak było powiedziane, na styku metali. Jak może dojść do powstania styku metali?
-
bezpośrednie połączenie dwóch metali (bez przekładki);
-
przepływ jonów metalu szlachetniejszego do rury z metalu mniej szlachetnego (ma to miejsce szczególnie w instalacjach miedzianych, ponieważ dopóki na powierzchni miedzia- nej rury nie wytworzą się tlenki ochronne, miedź jest wymywana ze ścianek rury).