Dlaczego instalacje z miedzi?

Instalacje miedziane uważane są za trwałe, zdrowe i estetyczne. Miedź może być stosowana w instalacjach wody pitnej i w wodnych systemach grzewczych.

Własności  miedzi
W instalacjach wodociągowych (zarówno wody ciepłej, jak i zimnej) stosuje się miedź o oznaczeniu Cu-DHP (miedź odtleniana fosforem). Rodzaj ten spełnia wymogi normowe dotyczące własności mechanicznych oraz wymogi higieniczne.

Własności miedzi ułatwiające wykonanie instalacji to podatność na obróbkę plastyczną i jednoczesna wysoka wytrzymałość na rozciąganie. Rury miedziane występują w trzech stanach materiałowych (por. tabela), co pozwala na optymalne wykorzystanie ich własności. Przykładowo, na długich odcinkach warto zastosować rury w stanie twardym (mają największa sztywność); a prowadząc instalacje zgodnie z kształtem pomieszczeń – rury w stanie miękkim, które można łatwo wyginać.

Tabela. Ogólne własności rur miedzianych
1. stan materiału nazwa rury; 2. zakres średnic [mm]; 3. wytrzymałość na rozciąganie [MPa]; 4. wydłużenie [%]

Zagadnieniem, o którym trzeba pamiętać przy projektowaniu instalacji są własności cieplne miedzi. Po pierwsze, jest ona dobrym przewodnikiem cieplnym (ma wysoki współczynnik przewodności cieplnej) i konieczna jest izolacja przewodów za pomocą specjalnych otulin (istnieją gotowe odpowiednie do rodzaju i wymiaru rur). Po drugie, projektując instalację, trzeba pamiętać o rozszerzalności pod wpływem temperatury. Współczynnik rozszerzalności liniowej wynosi 0,0166 mm/(m·K), co oznacza, że – przykładowo – odcinek o długości 1 m wydłuża się o ok. 0,8 mm pod wpływem zmiany temperatury o  50°C. Trzeba więc przewidzieć kompensację (odpowiednie mocowanie, kompensatory). Jest to szczególnie istotne przy połączeniach, ponieważ może dojść nawet do uszkodzenia lutowania. Jednocześnie jednak, rury miedziane wykazują ok. 3,5 razy mniejszą rozszerzalność temperaturową niż tworzywa sztuczne.
Na wykonanie rur miedzianych zużywa się stosunkowo niewiele materiału – mają mniejsze grubości ścianek, a przez to mniejsze średnice zewnętrzne niż rury stalowe o takich samych średnicach wewnętrznych.

Trwałość instalacji miedzianej
Miedź uznawana jest za materiał bardzo trwały (większość producentów gwarantuje 50-letnią trwałość instalacji).
Najważniejsza jest odporność miedzi na korozję – nie poddaje się ona działaniu związków występujących w wodzie pitnej. Trzeba jednak zachować pewną ostrożność, ponieważ w rurach miedzianych występuje tzw. zjawisko korozji równomiernej. Zjawisko to polega na wypłukiwaniu jonów miedzi ze ścianek rury. Według prawa zarówno polskiego, jak i unijnego, miedź może być obecna w wodzie pitnej w ilości nie przekraczającej 2 mg/l. Badania wykazują, że w wodzie płynącej przez instalacje z miedzi wielkość ta nie przekracza 1 mg/l. Woda ta musi jednak spełniać wymogi stawiane wodzie pitnej. Zjawisko korozji równomiernej jest ułatwiane przez temperaturę, duże prędkości przepływu oraz skoki ciśnienia, zbyt niskie pH (dla instalacji miedzianych zaleca się, by było wyższe od 8), obecność cząstek stałych w wodzie, a szczególnie przez tzw. agresywność wody.
Woda agresywna to woda, która zawiera dużo agresywnego dwutlenku węgla. W takich warunkach twardość wody jest niska, spada także pH. Sprawia to, że korozja równomierna może osiągnąć zbyt wysoki poziom. Dlatego przed decyzją o zainstalowaniu rur miedzianych, należy sprawdzić własności wody – woda agresywna może występować na terenach górskich. Problem obecności cząstek stałych można rozwiązać, instalując filtr siatkowy.
Oprócz tego, dzięki swoim naturalnym własnościom oraz specjalnej obróbce, rury miedziane są gładkie (mają niskie współczynniki chropowatości – tj. ok. 0,0015 mm). Sprawia to, że na rurach nie powstają osady. Dzięki temu nie zmniejszają się średnice rur i nie występuje korozja miejscowa. Dodatkowo nie obniża się jakość wody (nie pojawia się zawiesina powodowana wymywaniem osadów). Gładkość rur ma też wpływ na obniżenie strat ciśnienia hydraulicznego.

Miedź jest bezpieczna
Miedź wykazuje tzw. własności bakteriostatyczne. Oznacza to, że jej jony są zabójcze dla bakterii i glonów – w rurach miedzianych nie rozwija się więc tzw. błona biologiczna. Szczególnie jest to istotne w przypadku bakterii Legionella, które stanowią zagrożenie w instalacjach wody ciepłej.
Rury miedziane są szczelne – nie przenikają przez nie gazy (własność tę nazywa się szczelnością antydyfuzyjną), promieniowanie ultrafioletowe ani mikrozanieczyszczenia obecne w powietrzu. Sprawia to, że jakość wody nie ulega pogorszeniu podczas przepływu przez domową instalację.
Miedź jest niepalna i (w przeciwieństwie do tworzyw sztucznych) nie zawiera węglowodorów ani związków chloru – oznacza to, że w przypadku pożaru nie emituje szkodliwych substancji.