Czujniki ruchu

Włączanie i wyłączanie światła może być regulowane dzięki odpowiednim czujnikom obecności i ruchu w pomieszczeniu. Specjalnie wykonane czujniki rejestrują zmianę promieniowania podczerwonego, emitowanego przez każdy żywy obiekt. Zależnie od obecności człowieka w pomieszczeniu "zapada decyzja" o włączeniu lub wyłączeniu oświetlenia.

Światło w pomieszczeniu może zapalać się dzięki temu, że odpowiedni czujnik wykrywa pojawienie się "nowego" obiektu w badanym pomieszczeniu. Jest to możliwe dzięki temu, że każdy obiekt (niezależnie od tego, czy będzie to osoba, zwierzę czy przedmiot) emituje promieniowanie cieplne (podczerwone). Czujka ruchu bada promieniowanie podczerwone w pomieszczeniu - odpowiednie zmiany tego promieniowania rejestrowane są jako ruch, po czym następuje wysłanie sygnału do urządzenia, którego zadaniem jest włączyć światło. Zasadniczo, można wyróżnić dwa rodzaje czujek ruchu:

• pasywna (bierna) czujka podczerwieni, PIR (Passive Infra Red) – czujka rejestrująca zmiany badanego promieniowania podczerwonego;
• czynna czujka wysokiej częstotliwości - czujka, która sama emituje promieniowanie podczerwone. Duża ilość promieni tworzy pole. Jakiekolwiek nowe promieniowanie (wydzielane przez pojawiający się w tym polu obiekt) powoduje zakłócenia pole, rejestrowane przez czujkę jako ruch.

Czujniki czynne (aktywne)
Czujnik (czujka) ruchu, oparty jest na systemie wykrywania promieniowania podczerwonego. Do obszaru zwanego polem detekcji (pole, które czujka „widzi”) wysyłana jest wiązka promieniowania podczerwonego, dzięki czemu analizowane są zmiany pola tego promieniowania w pomieszczeniu. Ponieważ człowiek lub zwierzę (podobnie jak każdy organizm żywy) emituje promieniowanie podczerwone, wraz z jego pojawieniem się zmienia się pole promieniowania podczerwonego. 
Bardzo ważnym parametrem pracy czujki jest pole detekcji, czyli w uproszczeniu obszar, który czujka "widzi". Można tu wyróżnić:

• czujki z polem stałym. Bardzo ważne jest tu dokładne zamontowanie czujnika - nieprawidłowy montaż spowoduje, że czujka nie będzie skanować części pomieszczenia;
• czujki z polem regulowanym (w zakresie przewidzianym przez producenta). Umożliwia ustawienie pola detekcji. Popularne zastosowanie to ustawienie pole detekcji tak, by nie obejmowało zwierząt wchodzących do pomieszczenia;
• czujki obrotowe. Umożliwiają dokładne badanie całego pola detekcji.

Schematyczny obraz działania czynnego czujnika ruchu - zmiana pola podczerwonego
przy wejściu obiektu

Pole detekcji jest najczęściej określone jako kąt, który na danej odległości może swym zasięgiem objąć czujnik ruchu.
Czujniki czynne mogą być czujnikami podczerwieni lub czujnikami wysokiej częstotliwości (np. mikrofalowymi), co zwiększa skuteczność wykrywania.

Parametry czujników
Czujniki opisane są wg następującej specyfikacji:

• zasilanie - najczęściej 230V/50 Hz,
• moc obciążenia (rzędu 1 kW),
• czas załączenia (od kilku sekund do kilku minut),
• kąt pola detekcji (zakres działania),
• wysokość instalacji (gwarantująca poprawną pracę),
• zakres pracy temperatur - czujniki są odporne na warunki klimatyczne panujące w naszej strefie klimatycznej (zarówno temperatury ujemne, jak i upały).

Czujnik analizuje zmiany pola podczerwonego. Jeśli są odpowiednie - przekazuje sygnał do włącznika, który uruchamia oświetlenie. Jeśli chodzi o wyłączanie oświetlenia, można zaprogramować je na kilka sposobów:

• wyłączanie światła po danym czasie od zapalenia (np. 15 min);
• wyłączanie światła po danym czasie od zarejestrowania ostatniego ruchu
  (np. 1,5 min);
• wyłączenie światła po zamknięciu drzwi (czujka musi wówczas mieć połączenie z sygnalizatorem zamykania drzwi).

Najczęściej stosuje się rozwiązanie, w którym czujnik powoduje wyłączenie światła po określonym czasie od ostatniego zarejestrowanego ruchu (zmiany pola). Brak ruchu przez określony czas oznacza zazwyczaj, że "obiekt" opuścił pole detekcji. Dla czujki bardzo rzadko zdarza się, byśmy pozostawali rzeczywiście w bezruchu. Zależnie od czułości czujki mogą być rejestrowane nawet bardzo drobne ruchy związane z np. oddychaniem - dlatego niektóre czujniki nazywane są "czujnikami obecności" zamiast "czujnikami ruchu".

Czujniki zabezpieczone są przed niewłaściwym funkcjonowaniem, przy użyciu zaawansowanych układów soczewek. Odpowiednio szerokie i dobrze skierowane pole detekcji nie pozwala "oszukać" czujki (np. przez przeczołgiwanie się). Z drugiej strony czujka zabezpieczona jest odpowiednio przed reakcją na różne temperatury, zmianę nasłonecznienia czy wejście zwierząt lub pojawianie się owadów.