Bezpieczeństwo w instalacjach

Zgodnie z przepisami krajowymi i unijnymi, elementy instalacji (rury, armatura); materiały budowlane oraz urządzenia (np. gazowe) powinny być zbadane przez akredytowaną jednostkę pod względem bezpieczeństwa. Jeśli będą spełnione liczne wymagania, produkt może być uznany za zgodny z normami europejskimi.

Co to znaczy, że produkt jest bezpieczny?
Zgodnie z ustawą z dnia 22 stycznia 2000 r.o ogólnym bezpieczeństwie produktów.(Dz. U. Nr 15, poz. 179):

• jest bezpieczny dla szczególnych kategorii konsumentów - przede wszystkim dzieci;
• skład, konstrukcja, wykończenie, opakowanie są bezpieczne i nie stanowią zagrożenia;
• instrukcja montażu, eksploatacji i konserwacji jest jasna i przejrzysta;
• produkt nie oddziałuje negatywnie na inne produkty, które mogą być z nim połączone (mowa o zastosowaniu zgodnym z przeznaczeniem);
• sposób przechowywania, transportu, instalacji, a także pozbywania się produktu nie pogarsza jego własności, ani nie stanowi zagrożenia;
• spełnia wymogi szczegółowe, dotyczące kontroli technicznej i sanitarnej; a także ochrony środowiska.

Trzeba jednak pamiętać o tym, że gwarancja bezpieczeństwa dotyczy użytkowania zgodnie z przeznaczeniem oraz wg. zaleceń producenta, w – jak mówi ustawa – dających się rozsądnie przewidzieć okolicznościach.

Przed Unią - certyfikat bezpieczeństwa ''B''
Zanim nasz kraj przystąpił do Unii Europejskiej, obowiązywał certyfikat bezpieczeństwa (znak ''B''). Certyfikat taki był obowiązkowy dla pewnych grup wyrobów, a jego uzyskanie gwarantowało, że dany wyrób, używany zgodnie z zasadami określonymi przez producenta, nie stanowi zagrożenia dla życia, zdrowia, mienia i środowiska. Znak ten jest zastrzeżony przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji.

Aby otrzymać certyfikat bezpieczeństwa, produkt był poddawany badaniom (w akredytowanych, tj.upoważnionych i na bieżąco kontrolowanych laboratoriach) na zgodność z odpowiednimi polskimi lub międzynarodowymi normami albo obowiązującymi Kryteriami Technicznymi. Certyfikat mówi, jakie normy spełnia produkt (powołując się na raport z badań), podana też jest data ważności – okres obowiązywania certyfikatu to 3 lata.

W Unii - certyfikat zgodności ''CE''
Od 1 maja 2004 r. znak bezpieczeństwa ''B'' przestaje być oznaczeniem obowiązkowym, nie jest też już oznaczeniem dopuszczającym wyrób do wejścia na rynek. Oczywiście, wciąż obowiązują certyfikaty bezpieczeństwa wydane przed tą datą.

Produkty nowe lub te, którym skończyła się ważność certyfikatu, muszą, zgodnie z Ustawą z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. Nr 166, poz. 1360 z późniejszymi zmianami), uzyskać znak ''CE''. Znak ''CE'' (Conformite Europeenne – Zgodność Europejska) daje podobną gwarancję jak stosowany do tej pory znak bezpieczeństwa ''B''. Potwierdza on zgodność wyrobu z normami europejskimi. Badania, które pozwalają na stwierdzenie takiej zgodności prowadzone są przez uprawnione jednostki certyfikujące. Jeżeli dany produkt jest zgodny z normami europejskimi, producent ma prawo wystawić swojemu wyrobowi tzw. deklarację zgodności i oznaczać go znakiem CE. Deklaracja ta to oświadczenie producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela stwierdzające na jego wyłączną odpowiedzialność, że wyrób jest zgodny z zasadniczymi wymaganiami, specyfikacjami technicznymi lub określoną normą.

Wyrób podczas dokonywania oceny zgodności może być poddawany:

• badaniom - przez notyfikowane laboratorium;
• sprawdzeniu zgodności z tymi wymaganiami - przez notyfikowaną jednostkę kontrolującą;
• certyfikacji - przez notyfikowaną jednostkę certyfikującą; pozytywny wynik oceny zgodności dokonanej przez notyfikowaną jednostkę certyfikującą stanowi podstawę do wydania producentowi oraz jego upoważnionemu przedstawicielowi certyfikatu zgodności.

Oznacza to, że producent może (choć nie musi) uzyskać certyfikat zgodności z konkretnymi wymaganiami technicznymi lub normami.
Obecnie, w świetle prawa, można oznaczać wyrób znakiem bezpieczeństwa ''B'' – jest to certyfikat uzupełniający, który daje gwarancję, że wyrób spełnia znane normy.

Tabela. Zestawienie informacji o certyfikacie bezpieczeństwa i znaku zgodności europejskiej.

znak (certyfikat), oznaczenie	BEZPIECZEŃSTWA	ZGODNOŚCI (Conformite Europeenne)
czy jest zgodny z prawem?	tak	tak
czy jest obowiązkowy?	nie	tak
czy obowiązuje w całej Unii?	nie	tak
ważny dla wyrobów:	wyprodukowanych       przed 1.05.04	wszystkich
czy pozwala na wprowadzenie  wyrobu na rynek?	nie	tak
czy jest gwarancją bezpieczeństwa?	tak	tak

Przed kupnem elementu instalacji bądź urządzenia, które może nam się wydawać niebezpieczne (zbiornik na gaz, promiennik, podgrzewacz, zbiornik szczelny - szambo itp.) mamy prawo zażądać od producenta certyfikatu bezpieczeństwa lub deklaracji zgodności.